Power Supply Tamiri Nasıl Yapılır?

Masa üstü bilgisayarların can damarı ve enerji kaynağı olan Power Supply güç kaynakları oldukça kompleks bir tasarıma sahiptirler. Ancak yine de power supply tamiri basit arızalarda amatör kişilerce dahi yapılabilir. Derin bir elektronik bilgisi gerektirmez.

Birbirinden bağımsız olarak bulunan ve en çok arıza yapan bileşenleri tanıdığınızda bu bileşenleri değiştirme yoluna giderek power Supply tamiri gerçekleştirebilirsiniz. Öncelikle lehimleme tekniğine sahip olmalı, elektronik devre şemasını okuyabilmelisiniz.

Power Supply Tamiri Nasıl Yapılır, Power Supply Hangi Elemanlardan Oluşur?

Power supply tamiri için ihtiyacınız olan şey, devrede arızalı olan bileşeni bulmaktır. Öncesinde bilgisayara enerji veren bu elemanın fonksiyonlarını değerlendirelim.  Bilgisayardaki bir güç kaynağı birimi, dışarıdan alınan 220 volt  AC voltajını alır ve DC enerjiye çevirir.

Çünkü bilgisayar bileşenleri DC enerji ile çalışırlar. Bilgisayarın ana parçaları olan ana kartı, ekran kartını, sabit sürücüyü ve diğer birimleri çalıştırmak için Farklı gerilimlerde DC enerjiye ihtiyaç vardır. Bu enerji genel olarak  +3.3 volt, +5  volt,+12 volt  ve -12 volt olarak çıkılır.

Power Supply Tamiri Yapmadan Önce, bilgisayar arızasının Kaynağından emin olmak gerekiyor

Power Suppy arızası varsa kasaya basitçe enerji gelmez. Bileşenler, ihtiyacı olan DC enerjiyi alamazlar. Çoğu zaman kaynağı soğutmak için kullanılan ATX tipi kaynaklarda fan arızalanır ve ısınan kondansatör direnç ve diğer elemanlar yanabilir. Bu durumda hem soğutucu fanı değiştirmek hem de yanan bileşeni aynı değerde başka bir bileşenle değiştirme gerekir.

Sürekli olarak fanın tozunun alınmaması, dönüşü yavaşlatır. Düzenli olarak güç kaynağının fanı da temizlenmelidir. Daha önce lehimleme ve elektronik devre elemanı ölçme işlemlerini yapmayanlar daha fazla bileşene zarar verebilirler. Bu nedenle yetkili bir tamir servisine götürmek hem daha uygun fiyatlı hem de daha güvenli olacaktır.

Power Supply Neden Arızalanır?

ATX tipi power Supply cihazları bilgisayar çalıştığı sürece sürekli çalışarak soğutma yaparlar. Zamanla bu fanlar yorulur ve görevlerini tam olarak yapamazlar. Isınan bileşenler çok zarar görür ve yanar.  Fan üzerine biriken tozlar da aynı etkiyi yaparlar. Ek olarak elektrik dalgalanmaları da Power Supply arızasına yol açar.  Temelde elektronik devre elemanlarının en büyük düşmanı çok çalışmak değil çok ısınmadır. Arıza olsun veya olmasın her yıl power supply kaynağınızın fanını değiştirmenizi öneriyoruz.

Power Supply Malzeme Temini

Güç kaynağının malzemeleri kolayca temin edilebilir. Malzeme temin etmek, güç kaynağını onarabilmek anlamına gelmez. Devre şemasını iyi okuyabilmek ve daha önce lehimleme ve ölçüm işlemlerini yapmış olmak gerekir. Aşağıda bir ATX tipi Power Supply cihazının devre şeması görülmektedir.

Bu şemada şehir şebekesinden gelen güç kablosunun girişinde 5 Amperlik bir sigorta elemanı vardır.  Bu eleman bir koruma görevi görür. Bazı güç kaynaklarında 5A’dan daha büyük sigorta kullanılabilir. C1 ve C4 kondansatörleri ve indüktör L1 şemada görülmektedir. Bu elemanlar ağdan gelecek diferansiyel dalgalanmaları filtre ederler. Ucuz ATX power Supply kaynaklarda bu elemanlar bulunmayabilir. İndüktör gürültü önleme amacıyla takılır.

Güç dalgalanmalarından bilgisayarınızı korumak için önemli bileşenler olan Z1 ve Z2 elemanlarını yani varistörleri görebilirsiniz. Şebeke gerilimi çok yükselirse varistör elemanı hemen direnci düşürür ve sigorta atar. Böylece bilgisayar bileşenleri korunmuş olur. Power Supply güç kaynağının girişinde AC-220 volt elektrik varken çıkışta +12 volt, -12 volt, +5 volt , -5 volt çıkışlar vardır. Aşırı elektrik nedeni ile yanan bir power supply cihazının sadece sigortasını değiştirmek cihazı onarır.

Doğrultucu VD1-VD4 doğrultucu köprüsünü takip eden diğer devre  C5-C6 elektrolitik kondansatörleridir bunlar düzgün şarjı için, bazen negatif TCS’li bir RT termistörü monte edilir. Soğuk halde iken çalışma prensibi gereği termistörün içinden akım geçerken, termistör ısınır ve direnci 20-50 kat azalır.

Power Supply Arızasını Teşhis Etmek

Bir power supply arızasını teşhis etme için ilk bakılacak yer, fanıdır. Güç kaynağının fanı yavaş dönüyorsa ya da dönmüyorsa hemen fişi çekilmeli ve fan değiştirilmelidir. Bazen de bilgisayar bileşenlerindeki kısa devreler, güç kaynağına zarar verebilir.

Bunu anlamak için önce her 4 voltaj çıkış kablolarını bloklardan sökün. En son ana karta giden soketi bırakın ve kasada başlat düğmesine tıklayın.  Eğer fan stabil olarak dönüyorsa ve ana kart ışığı yanıyorsa sorun ana kartta değildir bu durumda enerji verilen diğer bileşenler olan ekran kartı HDD DVD ve CPU Fanı kasa soğutma fanı gibi elemanlarda kısa devre vardır.

Eğer ana karta bağlı soket takılı iken ve diğer soketler sökülmüşken yine güç kaynağı fanı çalışmıyorsa bu durumda Power supply arızalıdır. Güç kaynağının fişini çekerek, 4 vidasını da söktükten sonra, güç kaynağını kasadan ayırın ve ana karta takılan soketin yeşil ve siyah uçlarını kısa devre ederek, güç kaynağına enerji verin. Eğer fan çalışırsa bu durumda power supply arızalı değildir.

Power Supply Arıza Tespitinde Renk Direnç Kodları de Değerleri

• Turuncu kablonun gerilimi +3,3 volt DC olmalı ve minimum direnç değeri  6.5 ohm altında olmamalıdır. Üst değerler ise 7 ohm, 15ohm ve 32 ohm olabilir.
• Kırmızı kablonun gerilimi +5,0 volt DC olmalı ve minimum direnç değeri 20 ohm olmalıdır. Üst değerler 50 ohm, 96 ohm, 200 ohm olabilir.
• Sarı kablonun gerilimi +12 volt DC dir.  Direnç değeri en düşük 130 ohm olmalıdır. Daha az çıkarsa arızalı demektir. Yüksek değerleri 136 ohm 264 ohm olabilir.
• Mavi kablonun gerilimi -12 volt DC dir. Bu kablonun direnci minimum 98 ohm olmalıdır.
• Mor kablonun gerilim değeri 5 volt DC dir. En düşük direnç değeri 46 ohm dur ve daha aşağı çıkarsa arızalı demektir.
• Siyah kablo GND kablodur. Gerilim ve direnç okunmaz.

Test cihazı ya da multimetrenizin direnç kademesini 200 ohm olarak ayarlayıp güç kaynağına elektrik verip ölçebilirsiniz. Eğer yük direnci devrede kurulmazsa, ohmmetrenin değerleri küçük bir değerden çıkarak sonsuza kadar değişecektir. Bunun nedeni filtreleme elektrolitik kondansatörünün bir ohmmetreden yüklenmesidir ve kondansatörün uygun olduğunu gösterir.  Eğer ohmmetrenin problarını değiştirirseniz, benzer bir değer gözlenir.

Direnç büyükse ve değişmezse, büyük ihtimalle  bir kapasitör açıktır. Ölçüm sırasında, kabul edilir değerden daha düşük ohm değeri okursanız bu kez kondansatör ya da doğrultucu diyot arızasından şüphe edebilirsiniz. Bu güne kadar meydana gelen tüm ATX power supply arızalarında en çok bozulan eleman aşırı ısınmadan dolayı kondansatörler olmuştur.

İkinci bir ip ucu daha verelim, ATX güç kaynağınız sesli ve gürültülü olarak çalışmaya başladıysa yakın zamanda power supply tamiri gerekecektir çünkü beklenen soğutma yapılamamaktadır. Kondenser aşırı ısınmaktadır ve kısa zamanda arıza oluşacaktır. Devreye göz atarken şişmiş bir kondansatör görürseniz o elemanı + ve – uca dikkat ederek değiştirmeniz gerekir.

Kondansatörü ölçmek için önce multimetre cihazınızı mega ohm kademesine getirin. Sonra da kondansatörü devreden ayırın.  Multi metre problarını dokundurun. Kondansatör sağlam ise önce multimetrenin kadranı keskin bir şekilde sapar sonra da sonsuz direnci gösterir.